یکی از نشانه‌های یک ترجمه موفق آن است که با خواننده ارتباط عمیقی برقرار کند و به راحتی قابل فهم باشد.
از آنجایی که هوش مصنوعی هنوز قابلیت‌های زیادی برای ترجمه ندارد، پس خودمان باید دست به کار شویم و نکاتی که به ترجمه روان‌تر کمک می‌کند را یاد بگیریم.
1. هدفتان از ترجمه متن را مشخص کنید
قبل از شروع ترجمه به این سه سوال پاسخ دهید:
- آیا ترجمه باید دقیق و با جزئیات باشد یا صرفا بیان کردن ایده اصلی کافیست؟
- آیا ترجمه باید بی عیب و نقص باشد یا خطاهای جزئی که به متن آسیب نزند جایز است؟
- آیا ترجمه فوری است یا وقت کافی برای آن دارید؟
با جواب دادن به این سوال می‌توانید روند کارتان را مدیریت کنید. می‌توانید زمان‌بندی درستی داشته باشید و منابع مورد نیازتان را آماده کنید.
2. متن را دقیق مطالعه کنید و کلمات و ساختار مناسب را پیدا کنید
برای ترجمه متن یک قرارداد تجاری، یک داستان ادبی یا حتی یک خبر آن را چند بار بخوانید. در این صورت می‌توانید مفاهیم مختلف آن را به خوبی درک کنید و ایده کلی متن را بفهمید.
وقتی می‌دانید متن درباره چه چیزی حرف می‌زند به راحتی می‌توانید کلماتی که در هر بستر معنی درست و دقیقی می‌دهند را پیدا کنید.
در فارسی و انگلیسی کلماتی وجود دارند که با توجه به اینکه کجا از آن‌ها استفاده می‌شود ممکن است معنی متفاوتی را منتقل کنند.
قبل از ترجمه یک کلمه ابتدا به موضوع نگاه کنید، پاراگراف را چند بار بخوانید و بعد به بررسی جمله بپردازید که آیا استفاده از این کلمه در اینجا مفهوم را به درستی منتقل می‌کند یا خیر؟
همچنین برای اینکه کلمات را به درستی ترجمه کنید نباید از ساختار جمله غافل شوید.
گاهی ترجمه جملات مجهول یا شرطی ممکن است شما را گیر بیاندازد. اما به مفهوم جمله دقت کنید و دستور زبان انگلیسی و فارسی را برای بیان این جملات بررسی کنید.
3. از منابع معتبر برای ترجمه کلمات و عبارات استفاده کنید
امروزه با توجه به تنوع حیطه‌های ترجمه پیدا کردن معادل‌های دقیق کار سختی شده است. اگر گوگل ترنسلیت یار و یاور همیشگی شماست از آن خداحافظی کنید!
از آنجایی که هر رشته به اصطلاح ترمینولوژی مخصوص خودش را دارد، گوگل ترنسلیت کمک زیادی نمی‌کند. با توجه به موضوع ترجمه منابع تخصصی آن را پیدا کنید.
حتی برای اینکه یک کلمه را بارها تکرار نکنید بهتر است در یک لغت نامه معتبر فارسی یا انگلیسی به دنبال کلمه هم معنی آن باشید تا در صورت لزوم به جای تکرار، هم معنی مناسب را جایگزین کنید.
4. یک میزکار مناسب برای خودتان بچینید
میزکار شما باید نظم لازم برای یک ترجمه حرفه‌ای را داشته باشد. یعنی هر چه که لازم دارید دم دستتان باشد. حتی متن انگلیسی و فارسی را طوری قرار دهید که همزمان به هر دو نگاه کنید و مقایسه کنید.
اگر به لپ‌تاپ عادت دارید همین نظم را با استفاده از برنامه‌های کامپیوتری ایجاد کنید.
5. برای چند ساعت از ترجمه کردن دست بکشید
مغز انسان پس از کار کردن بر یک موضوع دیگر قادر به شناسایی خطاها و اشتباهات نیست. پس اگر عجله ندارید برای یکی دو ساعت از کار ترجمه فاصله بگیرید و استراحت کنید. سپس دوباره متن را بخوانید و ویرایش کنید. این بار شاید کلمات بهتری را جایگزین کنید!
اشتباهات و مشکلات رایج مترجمان مبتدی
تا به حال به این فکر کرده‌اید که چطور سرعتتان را بالا ببرید؟ یا چطور بدون دخل و تصرف در متن، مفهوم را منتقل کنید؟ یا چطور لحن یک متن را در ترجمه حفظ کنید؟
با در نظر داشتن نکات بالا به تدریج می‌توانید در ترجمه مهارت بیشتری کسب کنید. اما اشتباهات رایجی هم هستند که برخی افراد از روی عادت یا عدم آگاهی آن‌ها را انجام می‌دهند که در اینجا به بررسی آن پرداخته ایم.
ترجمه ماشینی
احتمالا برای شما هم پیش آمده که متن ترجمه شده‌ای را خواندید ولی حال و هوای آن را نفهمیدید. حتی ممکن است ارتباط کلمات به هم را متوجه نشده باشید. این نتیجه یک ترجمه ماشینی است.
مثل کاری که گوگل ترنسلیت می‌کند. اما فقط به ترجمه کلمه به کلمه توجه نداشته باشید و انسجام کلی متن را در نظر بگیرید!
حفظ کردن حال و هوای متن
اگر درحال ترجمه یک رمان ادبی عاشقانه هستید آن را تبدیل به یک متن خشک و بی‌احساس نکنید!
سعی کنید کلمات و اصطلاحاتی که به حال و هوای نوشته نزدیک است را انتخاب کنید. یا در ترجمه یک مقاله علمی همواره حالت رسمی و آکادمیک آن را حفظ کنید.
می‌توانید برای آشنایی با انواع اصطلاحات انگلیسی به مقالات این سایت مراجعه کنید تا در ترجمه متون و حفظ حال و هوای آن عملکرد بهتر و حرفه ای تری داشته باشید.
متن بی‌کیفیت
از یک متن پر از اشتباه و ناخوانا، ترجمه باکیفیتی حاصل نمی‌شود. ترجمه کردن متنی که از زیر دست ویراستار رد شده راحت‌تر است و خروجی بهتری هم دارد.
بومی نکردن کلمات و اصطلاحات
مثلا کلمه “تعارف” را در نظر بگیرید که در فرهنگ فارسی چه معنی دارد و کجا استفاده می‌شود، بسیاری از کلمات و اصطلاحات معنی دقیقی ندارند یا در فرهنگ دیگری معنی ندارند.
آن‌ها را حذف نکنید! بلکه اول نزدیکترین اصطلاح یا کلمه را پیدا کنید. اگر نبود سعی کنید در جمله و با توضیحات مختصر و معنادار آن را در متن حل کنید.
همیشه قبل از شروع ترجمه درباره موضوع کمی تحقیق و جستوجو کنید. مثلا مقاله‌های انگلیسی یا فارسی مرتبط با آن را بخوانید. در این صورت می‌توان فهمید که مترجمان دیگر از چه لحن و کلماتی استفاده کرده‌اند.
حتی می‌توانید متن را چند بار بخوانید و نقاط ضعف و قوت آن را شناسایی کنید. نقاط قوت آن را در کار خودتان پیاده سازی کنید و برای نقاط ضعف آن به فکر راهکارهای جدید باشید.
همچنین قبل از منتشر کردن یا تحویل فایل ترجمه به کارفرما حتما خودتان آن را بازخوانی و ویرایش کنید. حتی اگر از هوش مصنوعی و گوگل ترنسلیت برای ترجمه استفاده می‌کنید هم چند بار متن را مرور کنید تا لحن متن را از حالت ماشینی درآورید.
